علم قاضي يکي از دلايل اثبات جرم است و زماني رخ ميدهد که قاضي با توجه به مستندات و مدارکي که نزد وي مطرح ميشود به يقين برسد. در مواردي که رأي صادره بر اساس علم قاضي است وي موظف است دلايل و مدارکي که در حکم و تصميم وي موثر بوده و بر طبق آن ها رأي صادر کرده به طور صريح و واضح در حکم ذکر کند.
يکي از مهم ترين دلايلي که باعث طولاني تر شدن روند رسيدگي به پرونده ها در دادگاه ها ميشود عدم اطلاع افراد از قوانين و مقررات است. اين امر از يک طرف منجر به طرح شکايت هاي بي اساس و از سوي ديگر منجر به افزايش بي رويه پرونده هاي دادگستري و نيتي مردم از قوه قضاييه ميشود. به گزارش مجله دلتا طبق قانون، دلايلي براي اثبات جرم وجود دارد که افراد با توسل به آنها ميتوانند شکايت خود را در دادگاه به اثبات برسانند.
ادله در لغت به معني دلايل است. و در قانون مجازات اسلامي ادله اثبات جرم مشخص شده که عبارتند از اقرار، شهادت، سوگند و علم قاضي. در ادامه به بررسي هر يک از ادله اثبات دعوا ميپردازيم؛
ميتوان گفت اقرار يکي از مهم ترين دلايل قانوني اثبات جرم است. زيرا زماني که شخصي مرتکب جرم ميشود و شخصا به جرم خود اقرار ميکند نوبت به ادله ديگر نميرسد. زيرا اقرار وي نافذ و معتبر است. مگر اينکه در بررسي هاي قاضي، دلايل و مدارکي بر خلاف اقرار متهم باشد. که در اين موارد دادگاه تحقيق و بررسي لازم را انجام ميدهد. و قرائن و شوهد مخالف اقرار را در رأي ذکر ميکند. طبق قانون، اقرار بايد به صورت شفاهي يا کتبي باشد و يا در شرايط خاص به صورت فعل از قبيل اشاره واقع ميشود. و در هر صورت بايد روشن و بدون ابهام باشد. اقرار در صورتي نافذ است که اقرار کننده در حين اقرار عاقل، بالغ و مختار باشد. و اقراري که تحت اکراه، اجبار، شکنجه يا اذيت و آزار روحي يا جسمي گرفته شود، فاقد ارزش و اعتبار است و دادگاه مکلف است از متهم تحقيق مجدد به عمل آورد. براي اثبات جنبه غير کيفري کليه جرائم، يک بار اقرار کفايت ميکند.
به اخباري که فردي غير از طرف هاي دعوا از وقوع جرم به مقام قضايي بيان ميکند، شهادت گفته ميشود. طبق قانون، شاهد در زمان اداي شهادت بايد داراي شرايطي از جمله بلوغ، عقل، ايمان، عدالت، طهارت مولد، ذينفع نبودن در موضوع، نداشتن خصموت با طرفين يا يکي از آن ها، گدايي نکردن، ولگرد نبودن باشد. اگر شاهد اين شرايط که شرايط شهادت شرعي گفته ميشود را نداشته باشد، اظهارات او شنيده ميشود، اما تشخيص ميزان تاثير و ارزش اين اظهارات در علم قاضي با دادگاه است. اگر شاهد نزد مقام قضايي حاضر نشود، قاضي عذر وي را ميپذيرد. و در اين خصوص قانون مقرر کرده، چنانچه حضور شاهد در دادگاه غير ممکن باشد، گواهي به صورت مکتوب، صوتي، تصويري به طور زنده يا ضبط شده با احراز شرايط و صحت شهادت، معتبراست. شايان ذکر است رجوع از شهادت، قبل از اجراي مجازات موجب از بين رفتن اعتبار شهادت ميشود و پس از انکار شهادت، ديگر شهادت وي تاثير گذار نيست.
عبارت است از گواه داد خداوند بر درستي گفتار ادا کننده سوگند است. سوگند داراي شرايط قانوني است و ادا کننده سوگند بايد عاقل، بالغ و مختار باشد. طبق قانون، در اداي سوگند بين مسلمان و غير مسلمان در گفتن سوگند به نام خداوند متعال تفاوتي وجود ندارد. سوگند بايد به طور صريح قصد و نيت را بيان کند و بدون هر گونه ابهام و از روي قطع و يقين ادا شود.
آخرين مورد در ادله اثبات براي امور کيفري، علم قاضي است. و زماني رخ مي دهد که قاضي با توجه به مستندات و مدارکي که نزد وي مطرح ميشود به يقين برسد. و در مواردي که رأي صادره بر اساس علم قاضي است وي موظف است دلايل و مدارکي که در حکم و تصميم وي موثر بوده و بر طبق آن ها رأي صادر کرده به طور صريح و واضح در حکم ذکر کند. مواردي از جمله نظريه کارشناس، معاينه محل، تحقيقات محلي، اظهارات شاهدان، گزارش ماموران و ساير مواردي که ميتواند موجب علم و آگاهي قاضي پرونده شود، مستند علم قاضي گفته ميشود. گاهي در يک پرونده علم قاضي با دلايل قانوني ديگر در تعارض است که بايد متذکر شد در صورتي که علم قاضي با ادله قانوني ديگر در اختلاف و تعارض است، اگر علم محکم و قوي باقي بماند آن ادله براي قاضي معتبر نيست و قاضي با ذکر مستندات علم خود و نيز مواردي که موجب رد دلايل ديگر ميشوند، رأي صادر ميکند و چنانچه براي قاضي علم و آگاهي نسبت به موضوع پرونده ايجاد نشود، ادله قانوني معتبر است و بر اساس آن ها رأي صادر ميشود.
شنود يا استراق سمع از نظر قانون چه مجازاتي دارد؟
وکيل معاضدتي هيچ حق الوکاله اي نمي گيرد
تغيير سن در شناسنامه ؛ دليل افزايش تقاضا چيست؟
درباره این سایت