ديه و ارش از جمله مجازات‌هاي نقدي هستند که قانون معمولا براي جبران خسارات بدني در نظر گرفته است. اما اين دو مجازات تفاوت‌هايي با يکديگر دارند و هر کدام کيفري جداگانه محسوب مي‌شوند. به عنوان مثال جبران خسارت قطع شدن يک دست نصف يک ديه کامل است اما، ديه پاره شدن يک تار عصبي دست در قانون اعلام نشده است. در خصوص جبران اين نوع خسارت قاضي دادگاه، به نظريه کارشناسي پزشکي قانوني رجوع ميکند. در مجله دلتا به بررسي تفاوت‌هايي که بين ديه و ارش وجود دارد پرداخته شده است.
در قانون مجازات اسلامي، ديه به عنوان مجازات مالي تعيين شده که بر اساس آن، در صورت وارد آمدن جراحت از جانب شخص نسبت به ديگري، خواه منجر به فوت عمد، غير عمد و يا موجب نقص و جراحت در اعضاي بدن شخص شود، فردي که ضربه را وارد کرده، محکوم به پرداخت ديه که مقدار آن نيز در قانون مشخص است، خواهد بود. شايان ذکر است در مواردي که جاني مشخص نيست و فرد به قتل رسيده باشد، ديه از بيت المال پرداخت مي‌شود.
مطابق قانون، در مواردي که براي جنايتي که شخص به فرد ديگري وارد کرده، ديه خاصي تعيين نشده باشد، مبلغي با نظر کارشناس تعيين مي‌شود که به آن ارش جنايت ميگويند. هر جنايتي که بر اعضاي بدن کسي وارد شود و مقدار معيني براي آن تعيين نشده باشد، جاني بايد مبلغي تحت عنوان ارش بپردازد.
1. نوع و ميزان ديه در قانون مشخص است ولي ميزان خسارت ارش در قانون تعيين نشده است.
2. در عمل، ارش بيشتر از ديه کاربرد دارد. ديه براي اعضاي خاصي از بدن مانند دست، پا، دندان، استخوانها، بعضي جراحات وارده به سر و صورت و… تعيين شده است در حالي که صدمات عمد و غير عمد وارده بر بدن اشخاص متعدد است که ناگزير بايد «ارش» تعيين شود.
3. ديه هم نسبت به جراحات و نقص اعضاي بدن و هم نسبت به قتل تعيين مي‌شود. در حالي که ارش فقط نسبت به جراحات است.
4. مقدار ديه در زن و مرد متفاوت ولي ارش بين زن و مرد يکسان است.
در برخي از موارد ممکن است که جراحات وارده، متعدد باشد و علاوه بر ديه، ارش هم در نظر گرفته شود. در ادامه به مواردي که قانون علاوه بر ديه، ارش هم تعيين کرده و شخص محکوم به پرداخت هر دو است اشاره مي شود.
• هرگاه در اثر پاره کردن پرده گوش، شنوايي فرد نيز از بين برود يا کاهش پيدا کند.
• در مواردي که قطع نخاع موجب نقص عضو ديگر شود.
• هرگاه در اثر وارد کردن شي تيز، بدن مجروح شود و اعضاي دروني هم آسيب ببيند.
• جنايتي که موجب تورم در سر و صورت شود و رنگ پوست آن هم تغيير کند.
مطلب پيشنهادي: براي آشنايي بيشتر با قوانين و مقررات ديه “تقسيط ديه امکان پذير است؟” را مطالعه کنيد.
مطالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا.
درباره این سایت